“Να είμαστε πιστοί στον εαυτό μας, την ιστορία μας, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας.”
Το σώμα δεν ψεύδεται ποτέ
Αξιοποιώντας τις εμπειρίες των θεραπευόμενων της αλλά και τα έργα μεγάλων λογοτεχνικών συγγραφέων, όπως των Virginia Woolf, Franz Kafka, Marcel Proust, Fyodor Dostoevsky, Friedrich Nietzsche η αναγνωρισμένη από την παγκόσμια κοινότητα ψυχολόγος – ψυχαναλύτρια Alice Miller καταδεικνύει, πώς τα κακοποιητικά βιώματα στην παιδική ηλικία (εξευτελισμός, σωματική και ψυχολογική βία, εγκατάλειψη) αποθηκεύονται ως απωθημένος θυμός στη σωματική μνήμη και εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή με τη μορφή ασθενειών, όπως καρκίνος, καρδιακές παθήσεις, νευρική ανορεξία, χρόνια κατάθλιψη, εθισμός σε ουσίες, αυτοκτονικότητα.
“Όταν μεγάλωσε, έχτισε γιγαντιαίους κόσμους γεμάτους τείχη και συρματοπλέγματα, ή περίπλοκα φιλοσοφικά και ψυχολογικά συστήματα, ελπίζοντας και προσμένοντας ακόμη ότι θα ανταμειφθεί για αυτά με αγάπη. Την αγάπη που ποτέ δεν έλαβε από τους γονείς όταν ακόμα η ζωή του ήταν «ανάξια».” (απόσπασμα)
Σύμφωνα με την Άλις Μίλερ το σώμα έχει τη δική του υπόσταση και τη δική του μνήμη. Όταν αρρωσταίνει, λαμβάνει χώρα μια εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα σε ότι το άτομο αισθάνεται και σε ότι θα ήθελε να μπορεί ελεύθερα να αισθάνεται. Έχοντας υποστεί κακομεταχείριση από τους γονείς στην παιδική ηλικία (η οποία έχει αποθηκευτεί ως ανάμνηση στο σώμα) έρχεται στην ενήλικη ζωή σε σύγκρουση με την ηθική επιταγή της Τέταρτης Εντολής και την συντηρητική χριστιανική διαπαιδαγώγηση που υπαγορεύει να αγαπάς και να τιμάς τους γονείς σου, ό,τι κι αν έχει συμβεί, ακόμη κι αν αυτοί σε κακομεταχειρίζονταν.
Το σώμα καταδικασμένο στην ασθένεια
Όταν το άτομο αγνοεί όσα του λέει το σώμα του, αντιδρά νοσώντας. Είναι ο μόνος τρόπος που διαθέτει για να προστατέψει τον εαυτό από τους γονείς που δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Οι περισσότεροι ψυχολόγοι οδηγούν εσφαλμένα τους θεραπευόμενους τους προς το δρόμο της συγχώρεσης και της δικαιολόγησης της κακοποιητικής συμπεριφοράς των γονιών αδυνατώντας και οι ίδιοι ως προσωπικότητες να έρθουν αντιμέτωποι με την κοινωνική επιβολή της Τέταρτης Εντολής. Το σώμα όμως που έχει υποστεί κακοποιητικές εμπειρίες θα επαναστατεί δημιουργώντας ψυχοσωματικές ασθένειες σε μια ατέρμονη προσπάθεια να στρέψει συνειδητά την προσοχή του ατόμου στα πραγματικά συναισθήματα που υποβόσκουν.
Και όχι μόνο αυτό. “Η ανελέητη σκληρότητα των γονέων μεταφέρεται στα παιδιά τους και τα εξωθεί να φερθούν το ίδιο ανελέητα στον εαυτό τους και σε άλλους, όσο αποφεύγουν την αλήθεια.” (απόσπασμα)
Oι ενήλικες που έχουν υπάρξει κακοποιημένα παιδιά, που δεν επέτρεψαν ποτέ στην αλήθεια τους να αναδυθεί είναι καταδικασμένοι να γίνουν το ίδιο κακοποιητικοί με τα δικά τους παιδιά. Και έτσι το δράμα θα διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά. Είναι βέβαιο ότι οι θέσεις της Άλις Μίλερ είναι αιρετικές για μια κοινωνία όπως η ελληνική, η οποία χαρακτηρίζεται από ασφυκτικά ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς. Οικογενειακοί δεσμοί που κρατάνε δράματα ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης ερμητικά κλειστά, βουλιαγμένα στην αφάνεια.
Ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή
Η πρόταση της Μίλερ προς τους ψυχοθεραπευτές είναι να δώσουν το δικαίωμα στους θεραπευόμενους τους να εξωτερικεύσουν όλο το θυμό και την οργή προς τους γονείς που δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του παιδιού τους. Ο ψυχοθεραπευτής οφείλει να απελευθερώσει τον θεραπευόμενο του από το σύνδρομο του “καλού παιδιού” και της κοινωνικά επιβεβλημένης συγχώρεσης. Ο θεραπευόμενος έχει κάθε δικαίωμα να μισήσει τον γονιό από τον οποίο κακοποιήθηκε, αν αυτό του δώσει τη λύτρωση και την απελευθέρωση για να συνεχίσει τη ζωή του αποδεσμευμένος από τα βαρίδια του παρελθόντος. Η συγχώρεση δεν χρειάζεται να αποτελεί υποχρεωτική και αναγκαία συνθήκη για να μπορέσει να προχωρήσει το άτομο στη ζωή του.
“Το κακοποιημένο, υποτιθέμενα “κακό” παιδί θα γίνει ένας κακός ενήλικος και θα δημιουργήσει αργότερα έναν κακό κόσμο, εάν δεν τον βοηθήσει ένα πρόσωπο-αρωγός. Το παιδί που έχει λάβει φροντίδα και προσοχή θα φτιάξει έναν κόσμο διαφορετικό γιατί η βιολογική μας αποστολή είναι να προστατεύουμε την ανθρώπινη ζωή και όχι να την καταστρέφουμε.” (απόσπασμα)
Alice Miller, Το Σώμα Δεν Ψεύδεται Ποτέ, εκδόσεις Ροές 2009, ISBN: 9789602833032
