Οι εκπρόσωποι του Orlando LGBT+ του πρώτου επιστημονικού φορέα στη Ελλάδα για ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα μιλούν ανοιχτά για τις θεραπείες μεταστροφής σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ελλάδα του σήμερα. Η συνέντευξη δόθηκε στο περιοδικό ANTIVIRUS.
Μετά από έξι χρόνια ψυχοθεραπείας, ψυχίατρος αποκαλύπτει σε γκέι ασθενή του, φοιτητή ψυχιατρικής, ότι όλα αυτά τα χρόνια προσπαθούσε υπογείως να του αλλάξει τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Δικτυακοί τόποι «ψαρεύουν» «ασθενείς» και γονείς, με τον ισχυρισμό ότι μπορούν να πείσουν ένα άτομο να αλλάξει τον προσανατολισμό του ή να «επιστρέψει» στο φύλο, με το οποίο γεννήθηκε. Απελπισμένοι άνθρωποι παίρνουν τηλέφωνο σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας και τους ζητούν να τους «αλλάξουν», να τους «θεραπεύσουν». Ιερέας που είναι ταυτόχρονα και επαγγελματίας στον τομέα της ψυχικής υγείας υπόσχεται ότι «θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα με το φύλο με το οποίο γεννήθηκες». Τα παραπάνω αποδεικνύουν περίτρανα ότι οι θεραπείες μεταστροφής «ζουν και βασιλεύουν» στη σύγχρονη Ελλάδα.
Τι είναι η θεραπεία μεταστροφής
Το πρώτο βήμα είναι να ορίσουμε τι είναι αυτό για το οποίο μιλάμε: Ως θεραπεία μεταστροφής σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, ορίζεται κάθε ψευδοεπιστημονική απόπειρα να αλλάξει ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή/και η ταυτότητα φύλου ενός ατόμου μέσω ψυχολογικής ή πνευματικής παρέμβασης. Οι θεραπείες μεταστροφής, εκτός από παραβιαστικές, έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικές και βλαβερές για την ψυχική υγεία των ατόμων που τις δέχονται. Μάλιστα, έχουν καταδικαστεί από τους πιο έγκυρους οργανισμούς υγείας παγκοσμίως, καθώς και από επιμέρους ιατρικούς συλλόγους, συλλόγους ψυχολόγων και βέβαια από ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις. Έχουν ήδη απαγορευτεί ή συζητείται η απαγόρευσή τους σε χώρες και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε παγκόσμιο επίπεδο
- το Μάιο του 2018 εκδόθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισμα για την απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής.
- τον Απρίλιο του 2020 το Διεθνές Συμβούλιο για την Αποκατάσταση Θυμάτων Βασανιστηρίων τις χαρακτήρισε βασανιστήριο.
- τον Ιούλιο του 2020 ανεξάρτητη εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ συντάσσει σχετική έκθεση κάνοντας έκκληση για παγκόσμια απαγόρευσή τους, αναφέροντας ότι προκαλούν εκτεταμένο ψυχικό πόνο σε ΛΟΑΤΚ+ άτομα, που συχνά οδηγεί σε μακροχρόνιες ψυχολογικές και σωματικές συνέπειες.
- τον Οκτώβριο του 2020 γίνεται έκκληση από περισσότερους από 60 Eυρωβουλευτές προς την Κομισιόν για ολική απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής στην ΕΕ.
Πριν λίγες εβδομάδες η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA) εξέδωσε ένα ψήφισμα με το οποίο καταδικάζει τις απόπειρες αλλαγής της ταυτότητας φύλου σε βάρος ατόμων που αναζητούν υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Οι πρακτικές αυτές περιλαμβάνουν μία ποικιλία μεθόδων και προσεγγίσεων, είτε προέρχονται από άγνοια των επαγγελματιών είτε όχι, και εντάσσονται στην κατηγορία των θεραπειών μεταστροφής. Στο ψήφισμα αυτό η APA εκφράζει, επίσης, τις βασικές κατευθυντήριες οδηγίες στην δουλειά με τρανς και non binary άτομα, υποστηρίζοντας ρητά την επιβεβαιωτική προσέγγιση στις υπηρεσίες των επαγγελματιών ψυχικής υγείας.
Οι θεραπείες μεταστροφής έχουν ποινικοποιηθεί ήδη στη Γερμανία, τη Μάλτα, την Αλβανία και σε κάποιες περιοχές της Ισπανίας. Πολύ πιθανό μέσα στο 2021 η Γαλλία να είναι η 4η ευρωπαϊκή χώρα που απαγορεύει τις θεραπείες μεταστροφής. Τέλος Μαρτίου (2021) κατατέθηκε στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση από την κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος σχετική νομοθετική πρόταση. Επίσης, έχει ξεκινήσει μία ανάλογη πρωτοβουλία και στην Ιταλία, από την Possibile LGBTI+ χωρίς όμως ακόμα να υπάρχει πολιτική στήριξη.
Στην Ελλάδα και την Κύπρο
Εντός Ελλάδας και Κύπρου, την πρωτοβουλία αρχικά να διερευνήσει το συγκεκριμένο φαινόμενο πήρε η οργάνωση Orlando LGBT+. Στο πλαίσιο αυτό, διενεργεί έρευνα καταγραφής όλων των περιστατικών στη βάση ανώνυμων καταγγελιών. Ρωτήσαμε τις εκπροσώπους της οργάνωσης, Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, ψυχολόγος, PhD, και Νάνσυ Παπαθανασίου, ψυχολόγος, PhD, για το πώς αποφάσισαν να ασχοληθούν με αυτό το ζήτημα. «Πάρα πολλά άτομα μας το έχουν ζητήσει», απαντούν χαρακτηριστικά. «Με το προφίλ που έχουμε. Έχουμε δεχτεί τηλέφωνο από άτομο, που μας είπε ότι “θα ήθελα να αλλάξω σεξουαλικό προσανατολισμό”. Μας έχουν ρωτήσει αν παρέχουμε αυτή την υπηρεσία. Θεωρούν ότι επειδή τους το παρείχε κάποιος άλλος, εμείς θα το κάνουμε. Σκεφτείτε πόσο κανονικοποιημένο είναι».
Υπεύθυνοι/ες για τέτοιους είδους ψευδοθεραπείες μπορεί να είναι επαγγελματίες υγείας (γενικός ιατρός, παιδίατρος, ενδοκρινολόγος κ.α.), επαγγελματίες ψυχικής υγείας (ψυχίατρος, ψυχαναλυτής-τρια, ψυχοθεραπευτής-τρια, ψυχολόγος, σύμβουλος ψυχικής υγείας κ.α.), πνευματικός ή θρησκευτικός καθοδηγητής (π.χ. ιερέας, εξομολόγος, κατηχητής), εναλλακτικός θεραπευτής-τρια (ομοιοπαθητικός, ενεργειακός θεραπευτής κ.α.).
«Μου έλεγε να επισκέπτομαι οίκους ανοχής και σιγά σιγά θα έρθει η επιθυμία για γυναίκες. Σταμάτησα να πηγαίνω στο γραφείο της και είχα σκέψεις αυτοκτονίας.». Ανώνυμη μαρτυρία του θύματος μιας επαγγελματία ψυχικής υγείας*.
Οι μέθοδοι
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται ποικίλουν κι έχουν ως βάση τους την κακοποίηση του ατόμου, αφού παραβιάζουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Κάποιες από τα αυτές τις μεθόδους, όπως εντοπίστηκαν μέσα από την έρευνα που διεξάγει η ομάδα του Orlando LGBT+ έχοντας φτάσει πλέον στην καταγραφή 97 ανώνυμων καταγγελιών είναι: α) Ψυχολογική βία και β) η σωματική ή/και σεξουαλική βία και παρενόχληση. Στην α) περίπτωση περιλαμβάνεται η άρνηση σεβασμού του αυτοπροσδιορισμού των ατόμων και προτάσεις ή/και υπόνοιες ότι η ταυτότητά του μπορεί να αλλάξει μετά από παρέμβαση ή/και δική του επιλογή και προσπάθεια. Επίσης, οι οδηγίες και τεχνικές για την «αλλαγή», πίεση να παρουσιάζει άλλη ταυτότητα στον περίγυρο, πίεση να αναπτύξει φιλικές, ρομαντικές και σεξουαλικές σχέσεις που να «ενισχύουν» μία σις/στρέιτ ταυτότητα, εκβιασμούς, απειλές, χειριστικότητα, εξαναγκασμός να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις που δεν επιθυμεί κ.α.. Στην β) περίπτωση περιλαμβάνονται οι εναλλακτικές θεραπείες, μέθοδοι εξέτασης στα γεννητικά όργανα και το υπόλοιπο σώμα, απαίτηση λεπτομερών αναφορών σε σεξουαλικές πρακτικές και φαντασιώσεις παρά την επιθυμία του ατόμου, «επανορθωτικός» βιασμός.
Απαγόρευση
Σύμφωνα με το Orlando LGBT+: «Έχουμε ανάγκη από μία νομοθεσία, που να ορίζει τι είναι οι θεραπείες μεταστροφής και ρητά να τις απαγορεύει. Και να ορίζει τα διαφορετικά είδη και τεχνικές θεραπειών. Τα είδη βίας που μπορεί να ασκoύνται. Υπάρχει η ψυχολογική βία, η λεκτική, η σωματική και η σεξουαλική». Συμπληρώνοντας η Έλενα Χρηστίδη τονίζει: «Αυτό που χρειάζεται να αναγνωριστεί στις θεραπείες μεταστροφής, όπως και σε κάθε περίπτωση βίας, είναι ο διαφορετικός ρόλος του θύτη. Ότι ο θύτης βρίσκεται σε μία θέση ιδιαίτερα ισχυρή είτε σε σχέση με το άτομο που απευθύνεται είτε γιατί είναι επαγγελματίας υγείας είτε γιατί είναι κάποιου είδους θεραπευτής είτε γιατί είναι πνευματικός καθοδηγητής, για παράδειγμα ιερέας. Οπότε συγκεντρώνει για έναν ή περισσότερους λόγους στο πρόσωπό του πολλά διαφορετικά είδη ανώτερης “εξειδικευμένης” γνώσης. Γι’ αυτό και οι συνέπειες της πράξης του είναι πολλαπλάσια βλαπτικές προς το θύμα. Το θύμα θεωρεί ότι ακούει κάτι που είναι απόλυτα σωστό, από άποψη ιατρική, ψυχοθεραπευτική, εξουσιαστική κ.λπ.» Ουσιαστικά, μπορούμε να πούμε ότι επικαλείται την «αυθεντία» του.
Κάτι άλλο που αξίζει να επισημάνουμε είναι πως, όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «θεραπείες», εννοούμε τόσο μία συστηματική μέθοδο, που ακολουθείται όσο και ένα μεμονωμένο περιστατικό. Ο ορισμός αναφέρεται σε κάθε απόπειρα αλλαγής του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου. Επίσης, ότι δε μιλάμε για ασθενείς αλλά για θύματα κακοποίησης, αφού οι θεραπείες μεταστροφής έχουν ονομαστεί πλέον βασανιστήρια.
«Έπρεπε να φαντασιώνομαι γυναίκες και σεξ με γυναίκες. Η επανάληψη αυτής της μεθόδου θα έφερνε το επιθυμητό αποτέλεσμα, να γίνω straight. Στο σπίτι δεν υπήρχε χώρος για να κάνω αυτή τη μέθοδο χωρίς να το καταλάβει η μητέρα μου. Οπότε ο πατέρας μου μου σύστησε να το κάνω στην αποθήκη, στο υπόγειο της πολυκατοικίας. Το έκανα συχνά πυκνά για 2-3 μήνες. Ήταν τραυματική εμπειρία.» – μαρτυρία
Συνέπειες στο θύμα
Το τραυματικό αποτύπωμα ενός ατόμου από μια «θεραπεία» μεταστροφής είναι τόσο καταστρεπτικό για το άτομο που την έχει υποστεί, που καθιστά την αποκατάστασή του μια πολύ δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Βασική προϋπόθεση είναι η υποστήριξη τόσο από το οικείο περιβάλλον όσο και από την κοινωνία.
«Ακόμα και σήμερα, μετά από πολλά χρόνια που άλλαξα ψυχίατρο, δεν έχω καταφέρει να αντιμετωπίσω πλήρως τη ζημιά που μου προκάλεσαν τα έξι χρόνια υπόγειας απόπειρας μεταστροφής που υπέστη», εξομολογείται άτομο που είναι και ο ίδιος επαγγελματίας ψυχικής υγείας, ο οποίος δεν αισθάνεται ότι «πατάει γερά στα πόδια του». – μαρτυρία
Κάποιες από τις οδυνηρές συνέπειες όπως έχουν καταγραφεί είναι τα αισθήματα ενοχής και ντροπής, το μίσος για τον εαυτό, η κοινωνική απόσυρση, το αίσθημα απανθρωποποίησης και κοροϊδίας (του εαυτού και των άλλων), η μείωση της πίστης (για τα ένθεα άτομα), η απώλεια εμπιστοσύνης και η έκπτωση λειτουργικότητας στις διαπροσωπικές σχέσεις. Επίσης, είναι η κατάθλιψη, οι αυτοτραυματισμοί, οι αγχώδεις διαταραχές και η χρήση ουσιών. Τέλος, το χειρότερο είναι η αυτοκτονικότητα: Σχεδόν 30% πιθανότητα να προβεί σε απόπειρα αυτοκτονίας νεαρό άτομο που έχει υποστεί αντίστοιχη ψευδοθεραπεία.
Πόσες φορές;
Σε σχέση με το πόσες φορές μπορεί να επαναληφθεί για να είναι τραυματική μία θεραπεία, η Νάνσυ Παπαθανασίου μας προτείνει να σκεφτούμε «ένα παιδί 15 χρονών, το οποίο το πάμε μία φορά σε μία εκκλησία για εξορκισμό. Δε χρειάζεται να υπάρξει δεύτερη φορά. Αυτό από μόνο του είναι πολύ προβληματικό. Αντίστοιχα, το πάμε σ’ έναν ψυχίατρο, ψυχολόγο, ιερέα, σε ένα οποιοδήποτε άτομο εκλαμβάνεται ως “γνώστης”, που του λέει πολύ ξεκάθαρα ότι “εγώ ξέρω ότι εσύ είσαι άρρωστος”. Ή “κάτι πάει στραβά μαζί σου”. Ή “θα πας στην κόλαση”. Μία φορά φτάνει.»
Συνήθως το πρόβλημα είναι πιο έντονο στις νεαρές ηλικίες και ιδιαίτερα στα ανήλικα άτομα. Αλλά δεν είναι μόνο θέμα ηλικίας. Δεν είναι η ηλικία. Είναι και το πλαίσιο. Η πρόσβαση στην πληροφορία, σε υποστηρικτικές δομές. «Πολλά πράγματα που εμάς τώρα που μιλάμε μας φαντάζουν απίθανα», εξηγεί η Έλενα Χρηστίδη, «κάποιοι άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας μπορεί να τα θεωρούν πιθανά, εφικτά και λειτουργικά, π.χ. το να πάνε σε έναν παπά να τους “αλλάξει”». Eίναι σαφές, πως η ανάγκη για οριζόντια απαγόρευση των ψευδοθεραπειών όχι μόνο θα λύσει το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά και θα εξαλείψει τον κίνδυνο επιπλέον παράνομων πράξεων, όπως είναι η σεξουαλική κακοποίηση.
«Ιερέας μου είπε ότι πρέπει να ακολουθήσω αυστηρά τις οδηγίες του, που ήταν να επιστρέψω στον δρόμο του Χριστού», αναφέρει ανώνυμο θύμα κακοποίησης και συμπληρώνει: «Να σταματήσω τις συναναστροφές μου με τις αμαρτωλές», εννοώντας τις άλλες λεσβίες φίλες της, «και τους ομοφυλόφιλους φίλους μου. Το θηλυκό είναι φτιαγμένο από τον Θεό να ολοκληρώνει και να ολοκληρώνεται από το αρσενικό. Ο ιερέας, του οποίου το όνομα φοβάμαι να πω, έδινε οδηγίες και με ανάγκασε να κάνω σεξ μαζί του (σ.σ. με βοηθό του ιερέα). Αηδίαζα. Δεν θέλω να κάνω καταγγελία πια.» – μαρτυρία
Προστασία και κώδικες δεοντολογίας
Φεύγοντας από το οριζόντιο επίπεδο, που αφορά στη νομοθεσία, πάμε στους επιμέρους επαγγελματικούς κλάδους, όπου μπορούμε να συζητήσουμε για μια σειρά πραγμάτων που θα ήταν διορθωτικά. Εντός των επιμέρους επαγγελματικών κλάδων θα πρέπει να γίνει επιμόρφωση των επαγγελματιών υγείας. Όχι μόνο κατά των θεραπειών μεταστροφής, αλλά και για να αντιμετωπίζεται το φαινόμενο του να κρατούν αρνητική στάση ή να έχουν κακές πρακτικές επίσης βλαβερές. Πάμε, δηλαδή, στη βάση του κακού, που είναι η άγνοια, τα στερεότυπα που αναπαράγουν οι επαγγελματίες. «Στην εκκλησία είναι δύσκολο να επέμβουμε», επισημαίνουν οι εκπρόσωποι του Orlando. «Κάτι, όμως, που είναι προστατευτικό για την αποτροπή των θεραπειών μεταστροφής είναι οι συγκεκριμένοι κώδικες δεοντολογίας. Και όταν μιλάμε για δεοντολογία μιλάμε, πρώτον, για ρητή απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής που αφορούν οριζόντια οποιονδήποτε άνθρωπο από κάθε ρόλο που μπορεί να ασκήσει τέτοια πρακτική. Δεύτερον, οι κώδικες δεοντολογίας πρέπει να γίνουν συμπεριληπτικοί ως προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Τρίτον, χρειάζεται να σχηματιστούν Σύλλογοι δεσμευτικοί ως προς τους επαγγελματίες που θα συμμετέχουν σε αυτούς, για να είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν αυτούς τους κώδικες. Τέταρτον, απαιτείται η συγκρότηση οργάνων σε κάθε Σύλλογο, που να μπορούν, με βάση τον κώδικα δεοντολογίας, να δέχονται καταγγελίες για κακές πρακτικές και να επιβάλουν πειθαρχικές ποινές. Κανονικά θα έπρεπε ο κώδικας δεοντολογίας να βρίσκεται σε κάθε site Συλλόγου και να έχει κάθε ασθενής πρόσβαση. Να αναφέρονται τα δικαιώματά τους.»
«Έγινε ένα σύστημα κατά το οποίο ο (σ.σ. ενεργειακός) θεραπευτής έπαιρνε ρόλους ανθρώπων στη ζωή μου ή ιδιότητές μου και μετέφερε με λόγια τι νιώθει ότι συμβαίνει. Ενδεικτικά ότι το φύλο μου είναι γυναίκα και ότι έλκομαι από άντρες. Με ψηλάφισε σε περιοχές που είχα ψυχοσωματικούς πόνους και μου είπε ότι, εάν δεν με απελευθερώσει, η κατάσταση της υγείας μου θα είναι μη αναστρέψιμη, κάνοντας αναφορές σε καρκίνο. Στη δεύτερη συνεδρία ζήτησε την πλήρη άδεια και θέλησή μου να θεραπευτώ μέσω της κρανιοϊερής θεραπείας. Στη διαδικασία ήμουν ξαπλωμένος και άφηνε τα χέρια του σε απόσταση εκατοστών από το σώμα μου, σε διάφορες περιοχές που θεωρούσε μπλοκαρισμένες, όπως ο λαιμός και η γενετήσια περιοχή, ενώ καθοδηγούσε λεκτικά την απομάκρυνση του κακού από το σώμα. Στη διαδικασία έκλαιγα και ούρλιαζα. Στο τέλος της συνεδρίας μου είπε ότι είμαι ελεύθερος.» – μαρτυρία
Η ορθή πρακτική
Οι εκπρόσωποι του Orlando ξεκαθαρίζουν: «Ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου δεν είναι ψυχοπαθολογία και δεν αλλάζει. Αυτό είναι η ορθή πρακτική. Δυστυχώς, από τις δικές μας καταγραφές, προκύπτει ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είτε είναι παιδιά, είτε νεαροί ενήλικες. Όταν είναι παιδιά, εξαρτώνται από τους γονείς. Τι θα έπρεπε να ξέρει οποιοδήποτε άτομο ψάχνει ή λαμβάνει υπηρεσίες από επαγγελματίες υγείας; Θα πρέπει να υπάρχει μία γενική πληροφόρηση, να γνωρίζουν οι άνθρωποι τι είναι κώδικας δεοντολογίας, τι είναι ορθή πρακτική και τι δεν είναι, τι περιλαμβάνει, πώς να προστατευτούν. Θα έπρεπε να παρέχεται μία οριζόντια γνώση ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου δεν αλλάζουν με εξωτερική παρέμβαση και είναι βλαβερή η οποιαδήποτε τέτοια απόπειρα. Αυτό είναι ένα επιστημονικό δεδομένο, που θα πρέπει να υιοθετηθεί ξεκάθαρα και να κωδικοποιηθεί ως μήνυμα από το Υπουργείο Υγείας, από το Υπουργείο Παιδείας, να μπορούμε να το μεταδώσουμε σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης, επαγγελματικής πρακτικής κλπ. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν το έχουμε κωδικοποιήσει αυτό, επειδή η ενασχόληση με τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα από τη μεριά του κράτους και των κυβερνήσεων είναι πολύ πρόσφατη και δεν είναι και συντεταγμένη. Πρέπει να το ξέρουν τα παιδιά στο σχολείο στο πλαίσιο της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, να το ξέρουν οι επαγγελματίες υγείας, στο πλαίσιο των βασικών σπουδών τους, οι εκπαιδευτικοί κλπ.»
Οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν κακοποιητική διάθεση
Το πρόβλημα είναι πως η έλλειψη ενημέρωσης οδηγεί πάρα πολλούς γονείς στη σκέψη ότι μπορούν να το προσπαθήσουν, ότι μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό. Οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν κάποια πρόθεση να κακοποιήσουν τα παιδιά τους, μας διαβεβαιώνει η Έλενα Χρηστίδη και η Νάνσυ Παπαθανασίου εξηγεί: «Η πρόθεσή τους είναι αρχικά καλή. Να βοηθήσουν τα παιδιά τους να ξεπεράσουν κάτι που οι ίδιοι νιώθουν ότι είναι βλαβερό, ότι θα τους δυσκολέψει τη ζωή. Εάν, από άγνοια θεωρούν ότι η θεραπεία μεταστροφής είναι κάτι που βοηθά, θα καταφύγουν σε αυτή την πρακτική. Δεν τους λέει κανείς ότι δεν υπάρχει αυτό, ότι τους λένε ψέματα, ότι θα τραυματιστεί το παιδί. Εφόσον δεν υπάρχει αυτή η πρώτη γραμμή άμυνας, σε συνδυασμό με ένα εμπόριο ελπίδας, όπου ο «ειδικός» διατείνεται συχνά ότι κάτι μπορεί να αλλάξει, αυτά τα φαινόμενα διαιωνίζονται από την ίδια την έλλειψη γνώσης και επιμόρφωσης.» «Κι έτσι καταλήγουν κακοποιητικοί γονείς», συμπληρώνει η Έλενα Χρηστίδη.
Το ενδιαφέρον με τις θεραπείες μεταστροφής είναι ή ότι μας σοκάρει το ότι γίνονται στην Ελλάδα ή ότι δεν καταλαβαίνουμε τι είναι. Και στις δύο περιπτώσεις το υποτιμάμε. «Είναι πολύ κανονικοποιημένο το να πάει ένα τρανς άτομο σε έναν γιατρό και να του πει “δεν ξέρεις εσύ, δεν φταίει αυτό, φταίνει οι ορμόνες σου, έλα εδώ να κάνουμε μία ψυχοθεραπεία και θα γίνεις καλά”. Ενώ είναι ακραία βίαιο», επισημαίνει η Νάνσυ Παπαθανασίου.
«Αρχικά ξεκινήσαμε με το να περιγράφουμε τις αρνητικές συνέπειες της απόφασής μου για επαναπροσδιορισμό του φύλου μου. Επικεντρωθήκαμε στο σεξουαλικό κομμάτι και στο πώς κανένας άνδρας δεν θα κοιτούσε σοβαρά μια “μη βιολογική” γυναίκα. Στην ουσία (…) ότι οι τρανς γυναίκες αποτελούν ένα εργαλείο ευχαρίστησης για διεστραμμένους σεξουαλικά άνδρες. Έπειτα ακολούθησαν πολλές ορμονολογικές εξετάσεις στις οποίες μου τόνιζε ξανά και ξανά τα πανύψηλα ποσοστά τεστοστερόνης και πως βιολογικά είμαι περισσότερο άνδρας από τους άνδρες.» – μαρτυρία
Και τώρα τι;
Το Orlando LGBT+ διεξάγει αυτή τη στιγμή έρευνα, όπου θύματα τέτοιων πρακτικών (Ελλάδα & Κύπρο) μπορούν να συμμετέχουν καταθέτοντας τις μαρτυρίες τους ανώνυμα. Επίσης, έχει ξεκινήσει δύο ενημερωτικές καμπάνιες, πρώτα στην Ελλάδα με τίτλο «η ταυτότητά σου δεν θέλει αλλαγή, κι έπειτα στην Κύπρο με τίτλο «Πες όχι στις Θεραπείες Μεταστροφής». «Όταν έχουμε ερευνητικά δεδομένα και από τις δύο χώρες», μας λένε οι εκπρόσωποι της οργάνωσης, «θα τα παρουσιάσουμε επίσημα και θα απευθυνθούμε σε ευρωβουλευτές και βουλευτές και των δύο χωρών και στα κόμματα, για να προωθήσουμε την ποινικοποίηση».
Κείμενο: Βίκυ Αναγνωστοπούλου & Πέτρος Αλεξανδρής
* αποσπάσματα από τις ανώνυμες μαρτυρίες στο Orlando LGBT+
