Οι άνθρωποι χτίζουν τις σχέσεις τους ανάλογα με το πόσο εκτιμούν ή δεν εκτιμούν τον εαυτό τους. Η αυτοεκτίμηση επηρεάζει καταλυτικά τον τρόπο που επιλέγουν να συνδέονται (ή να μη συνδέονται) με τους άλλους. Η αυτοεκτίμηση στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες. Την αγάπη προς τον εαυτό, την αυτοεικόνα και την εμπιστοσύνη προς αυτόν.
Οι τρεις πυλώνες της αυτοεκτίμησης
Η αγάπη αναφέρεται στην άνευ όρων αποδοχή του εαυτού με όσα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα περιλαμβάνει. Αναφέρεται στην εκτίμηση και το σεβασμό, αλλά και στην πίστη του ατόμου ότι μπορεί να τα καταφέρει ακόμη και στις δυσκολίες ή τις αποτυχίες.
Η αυτοεικόνα αναφέρεται σε αυτό που πιστεύει το άτομο ότι είναι χωρίς να γίνεται επικριτικό ως προς τα χαρακτηριστικά που φέρει.
Τέλος η εμπιστοσύνη προς τον εαυτό απορρέει ως φυσικό αποτέλεσμα από την αγάπη και την θετική εικόνα προς αυτόν. Πρόκειται για το χαρακτηριστικό που ωθεί το άτομο να παίρνει αποφάσεις, ρίσκα, να τολμάει, να νιώθει ικανό να αντιμετωπίσει τους άλλους, να αντέχει αποτυχίες, δυσκολίες, ματαιώσεις.
Η αυτοεκτίμηση είναι ένα καλειδοσκόπιο πεποιθήσεων μέσα από το οποίο οι άνθρωποι προβάλουν τον εαυτό τους προς τα έξω. Ανάλογα με το πώς διαμορφώνεται το καλειδοσκόπιο της υψηλής ή χαμηλής αυτοεκτίμησης, έτσι θα προβληθεί προς τα έξω και έτσι θα το αντιληφθούν και οι άλλοι. Οι πεποιθήσεις του ατόμου για τον εαυτό του προσκαλούν τους άλλους στις ανάλογες συμπεριφορές απέναντι του. Παράδειγμα: αν πιστεύω, ότι δεν είμαι αρκετά ικανή στη δουλειά μου, αυτό θα φανεί από αυτά που λέω για εμένα στους συναδέλφους μου, στους ανωτέρους μου, στους φίλους μου. Η αντίδραση αυτών προς εμένα θα καθοριστεί από την εικόνα που εκφράζω προς εκείνους.
Το αίσθημα της αυτοεκτίμησης έχει διαμορφωθεί πυρηνικά από πολύ νωρίς στη ζωή του ανθρώπου. Συγκεκριμένα από την παιδική ηλικία. Όταν οι γονείς έχουν ακούσει, έχουν εμπιστευθεί και σεβαστεί, έχουν υποστηρίξει και ενθαρρύνει το παιδί τους, τότε θα μεγαλώσει ένας ενήλικας με υψηλή αυτοεκτίμηση. Αντίθετα ένα παιδί που δεν έχει βιώσει όλα αυτά, δεν μπορεί να χτίσει γερή και θετική αυτοεκτίμηση για την ενήλικη ζωή του.
Αυτοεκτίμηση και συντροφική σχέση
Η αυτοεκτίμηση και οι σχέσεις που συνάπτει το άτομο αποτελούν ένα δίπολο που βρίσκεται σε αλληλεξάρτηση. Όσο η αυτοεκτίμηση καθορίζει το τρόπο που οι άνθρωποι συσχετίζονται, άλλο τόσο οι σχέσεις που δημιουργούν επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση τους. Ωστόσο δεν μπορεί η συντροφική, ρομαντική ή σεξουαλική σχέση να είναι ο απόλυτος καταλύτης στην διατήρηση της αυτοεκτίμησης.
-
Οι σχέσεις ενδυναμώνουν την αυτοεκτίμηση
Το συναίσθημα του έρωτα δημιουργεί ένα κατακλυσμιαίο συναίσθημα υψηλής αυτοεκτίμησης, καθώς υπάρχει άνευ όρων αποδοχή του άλλου, αλλά και απόλυτη προσήλωση και αφιέρωση. Στις μακροχρόνιες συντροφικές σχέσεις ενδυναμώνεται επίσης η αυτοεκτίμηση, καθώς οι σύντροφοι βαδίζουν σε ένα κοινό δρόμο όπου τους συνδέει η εμπιστοσύνη, η ασφάλεια και η αγάπη που ανταλλάσσουν.
-
Η υγιής αυτοεκτίμηση δημιουργεί υγιείς σχέσεις
Η θετική αυτοεκτίμηση επιδρά θετικά στις σχέσεις που συνάπτει το άτομο. Όταν η αγάπη για τον εαυτό είναι παρούσα, τότε το άτομο μπορεί να νιώσει συναισθήματα αγάπης και για τους άλλους. Η αυτοαποδοχή δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις αποδοχής των άλλων. Επίσης δεν υπάρχει η πιεστική ανάγκη συνεχούς επιβεβαίωσης και επιβράβευσης από τον/τη σύντροφο.
-
Η σχέση ως υποκατάστατο της χαμηλής αυτοεκτίμησης
Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση προσπαθούν συχνά να αναπληρώσουν το έλλειμμα μέσω του/της συντρόφου. Αναζητούν συνεχώς την επιβεβαίωση ελπίζοντας ότι αυτό θα τονώσει το αίσθημα αξίας του εαυτού. Η ανικανοποίητη και επίμονη ανάγκη για αναγνώριση των θετικών στοιχείων που το ίδιο το άτομο δεν μπορεί να αναγνωρίσει στον εαυτό του επιβαρύνει τη σχέση. Είναι σαν να καλείται η σχέση να αναπληρώσει το κενό της αυτοεκτίμησης.
Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης
Σε ένα πλαίσιο ψυχοθεραπείας με την ψυχολόγο, μπορεί ο θεραπευτικός στόχος να είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, της θετικής αυτοεικόνας, της συμπόνοιας του εαυτού.
Υπάρχουν άνθρωποι που μεγάλωσαν σε περιβάλλον αγάπης και ψυχικής φροντίδας με γονιούς παρόντες σε όλα τα επίπεδα. Άλλοι άνθρωποι δεν είχαν αυτή την ευκαιρία στη ζωή τους. Κάποιοι γονείς γίνονται επικριτικοί, έχουν υψηλές προσδοκίες από τα παιδιά τους ή εξιδανικευμένα πρότυπα για αυτά. Αντί να αγαπούν χωρίς προϋποθέσεις και να δέχονται τα παιδιά τους όπως είναι, αναλώνονται στο να δημιουργούν προσδοκίες για αυτά, οι οποίες δεν είναι τίποτα άλλο από δικές τους προβολές που πηγάζουν από δικές τους ανεπάρκειες. Τέτοιου τύπου βιώματα μπορεί το θεραπευόμενο άτομο να τα επεξεργαστεί στο πλαίσιο της ατομικής θεραπείας.
Οι συντροφικές σχέσεις δεν μπορούν να αναπληρώσουν τα κενά που έχει το άτομο στη σχέση με τον εαυτό του. Αν για παράδειγμα κάποιος είναι υπερβολικά επικριτικός με τον εαυτό του, όπως ήταν ο γονιός μαζί του, αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει ο/η σύντροφος στη σχέση. Σίγουρα η σχέση μπορεί να επιδράσει θετικά στην αυτοεικόνα. Όμως το έλλειμμα αγάπης προς τον εαυτό δεν μπορεί να το αναπληρώσει κανείς άλλος παρά μόνο το ίδιο το άτομο.
Η δουλειά με τον εαυτό απαιτεί υπομονή, φροντίδα και συμπόνια. Επιβραβεύεται όμως με προσωπική ικανοποίηση, ικανότητα σύναψης υγιών σχέσεων και τελικά συναίσθημα ευτυχίας.
Foto: greator.com
