Ο όρος ίντερσεξ αποτελεί έναν όρο-ομπρέλα που αναφέρεται “στις εγγενείς φυσικές διαφορές των χαρακτηριστικών φύλου ή στην αναπαραγωγική ανατομία” (Intersex Greece).
άκουσε το σε podcast
Πρόκειται για το γράμμα “Ι” στο αρτικόλεξο ΛΟΑΤΚΙ+. Στα ελληνικά ο αντίστοιχος όρος είναι διαφυλικός/η/ο, αλλά η κοινότητα προτιμά να χρησιμοποιεί τον όρο ίντερσεξ (intersex). Ο όρος αναφέρεται επίσης στις κοινωνικο-πολιτισμικές συνέπειες που είναι αναγκασμένα να υπόκεινται τα άτομα που έρχονται στον κόσμο με σώματα που διαφοροποιούνται από τις κανονιστικές νόρμες των αρσενικών και θηλυκών σωμάτων. Παρά την απουσία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης είναι μια πραγματικότητα, ότι κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά σε ότι αφορά τα γεννητικά όργανα, τις ορμόνες, την εσωτερική ανατομία ή τα χρωμοσώματα.
Η παθολογικοποίηση των ίντερσεξ σωμάτων
Τα ίντερσεξ σώματα, ενώ είναι απολύτως φυσιολογικά, παθολογικοποιούνται ήδη από τη στιγμή της γέννησης. Έτσι ίντερσεξ παιδιά πριν κλείσουν την ηλικία των δύο ετών, έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις κανονικοποίησης φύλου ερήμην τους και χωρίς να είναι επιστημονικά έγκυρη η γνώση που παρέχεται στους γονείς. Οι λόγοι πίσω από αυτή την αντιμετώπιση είναι τα κοινωνικά στερεότυπα (π.χ. το δίπολο αρσενικό-θηλυκό που αντιμετωπίζεται ως το μόνο αποδεκτό), η άγνοια, η ντροπή, ο φόβος στιγματισμού.
Τα ίντερσεξ άτομα που ασχολούνται ακτιβιστικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι διεθνής οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επανειλημμένα δηλώσει, ότι κάθε είδους χειρουργικές επεμβάσεις στα σώματα των ίντερσεξ ανθρώπων χωρίς τη ρητή συγκατάθεση τους αποτελούν ανθρώπινα βασανιστήρια. Τέτοιου τύπου ιατρικές επεμβάσεις γίνονται νόμιμα στις περισσότερες χώρες του κόσμου.
Στην Ελλάδα μόλις πολύ πρόσφατα στις 19 Ιουλίου 2022 νομοθετήθηκε η απαγόρευση κάθε είδους χειρουργικής ή άλλης ιατρικής παρέμβασης “κανονικοποίησης φύλου” σε ίντερσεξ βρέφη και παιδιά. Πρόκειται για μια σημαντική στιγμή στην αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ίντερσεξ ατόμων στην ελληνική επικράτεια.
Παραβιάσεις των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ίντερσεξ Ατόμων
Οι ίντερσεξ άνθρωποι αντιμετωπίζουν συνεχώς παθολογικοποίηση και ακραίες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Μετά τη γέννηση, ως παιδιά, έφηβοι και ενήλικες έρχονται αντιμέτωποι με παραβιάσεις της σωματικής τους ακεραιότητας χωρίς την προσωπική, πρότερη, σταθερή και πλήρως ενημερωμένη συναίνεσή τους. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικό τραύμα (το οποίο εντοπίζεται με τη βοήθεια της ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας) καθώς και σοβαρές σωματικές βλάβες.
Τα ίντερσεξ παιδιά αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο μιας διαταραγμένης οικογενειακής ζωής εξαιτίας του ταμπού και της ιατρικοποίησης. Επίσης, έχουν πιθανότητες να εγκαταλείψουν το σχολείο, εξαιτίας των επιπτώσεων της φαρμακευτικής αγωγής και του σχολικού εκφοβισμού.
Τα ενήλικα ίντερσεξ άτομα μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν δουλειά λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης, σωματικών προβλημάτων ή έλλειψης αυτοεκτίμησης, που προκαλείται από το κοινωνικό στίγμα. Έχει αναφερθεί μεγαλύτερος κίνδυνος φτώχειας λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης, ως αποτέλεσμα της παθολογικοποίησης και του σχετικού τραύματος.
Σε κάθε ηλικία οι ίντερσεξ άνθρωποι μπορεί να αντιμετωπίσουν στίγμα, θεσμικές και λεκτικές διακρίσεις, παρενόχληση, έλλειψη επαρκούς ιατρικής φροντίδας, έλλειψη πρόσβασης σε αναγκαία φαρμακευτική αγωγή, έλλειψη νομικής αναγνώρισης καθώς και έλλειψη ορατότητας των σωμάτων τους στην κοινωνία μας.
Όταν γερνούν, όπως και όλοι οι άλλοι άνθρωποι, οι ίντερσεξ χρειάζονται να βασίζονται περισσότερο στον τομέα της υγείας. Ωστόσο, επειδή έχουν υποβληθεί σε τραυματικές θεραπείες στο παρελθόν, η εξάρτησή τους από τις ιατρικές υπηρεσίες αποτελεί δοκιμασία για αυτούς. Επιπλέον, υπάρχει ελάχιστη ενημέρωση για το πώς μπορεί να έχει επηρεαστεί η υγεία τους από τις θεραπείες που λάμβαναν στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους.
Η ψυχική και σωματική υγεία των ίντερσεξ ανθρώπων
Γερμανική έρευνα που διεξήχθη από ιατρική ομάδα μεταξύ 2005 και 2007 κάλυψε τις εμπειρίες 439 ίντερσεξ ατόμων κάθε ηλικίας από τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία. Το 81% είχε υποβληθεί σε μία ή περισσότερες εγχειρήσεις εξαιτίας της διάγνωσης Διαταραχής Ανάπτυξης Φύλου. Σχεδόν το 50% των συμμετεχόντων ενηλίκων ανέφεραν ψυχολογικά προβλήματα και διάφορα προβλήματα σχετικά με τη σωματική τους ευημερία και με τη σεξουαλική ζωή. Τα δύο τρίτα συνέδεσαν αυτά τα προβλήματα με τη φαρμακευτική και χειρουργική θεραπεία στην οποία είχαν υποβληθεί. Τα παιδιά που συμμετείχαν ανέφεραν σημαντικές ενοχλήσεις, κυρίως στο πλαίσιο της οικογενειακής ζωής και σε σχέση με τη σωματική τους ευημερία.
Τα ευρήματα αυτά είναι ανησυχητικά. Μια έρευνα που θα εστίαζε στα δικαιώματα του παιδιού και στα ανθρώπινα δικαιώματα ίσως να είχε οδηγήσει σε ακόμη πιο ανησυχητικά αποτελέσματα.
Τα ίντερσεξ παιδιά
Οι οργανώσεις
- IGLYO (International Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer & Intersex Youth & Student Organisation
- OII Europe (Organisation Intersex International Europe)
- EPA (europarents.eu)
έχουν εκδώσει τον οδηγό “Υποστηρίζοντας το ίντερσεξ παιδί σας” προς τους γονείς ίντερσεξ παιδιών.
Ο οδηγός είναι σημαντικός καθώς:
- Στηρίζει τους γονείς απενοχοποιώντας τα όποια αντιφατικά και ενοχικά συναισθήματα μπορεί να δημιουργηθούν με τη γέννηση του ίντερσεξ παιδιού τους.
- Απαντά σε συχνές ερωτήσεις και προβληματισμούς των γονέων, οι οποίοι μη έχοντας αρχικά απαντήσεις βιώνουν απόγνωση και τείνουν να αντιμετωπίσουν την ίντερσεξ ταυτότητα ως αναπηρία.
- Παρέχει πλήρη, έγκυρη και σύγχρονη ενημέρωση σε ότι αφορά το θέμα των ιατρικών παρεμβάσεων και τη λήψη σχετικών αποφάσεων από τους γονείς.
- Δίνει κατευθύνσεις για το πώς και πότε να μιλήσουν οι γονείς στο παιδί τους για την ίντερσεξ ταυτότητα του.
- Θωρακίζει τους γονείς σε ότι αφορά τις ερωτήσεις που μπορεί να έρχονται από το οικογενειακό, φιλικό περιβάλλον σε σχέση με το ίντερσεξ παιδί τους.
- Δίνει συμβουλές για το πώς να μιλήσουν οι ίδιοι στο περιβάλλον τους (οικογένεια, σχολείο, άλλοι επαγγελματίες) για την ίντερσεξ ταυτότητα του παιδιού τους.
Πηγές:
- Intersex Greece
- Τα δικαιώματα των ίντερσεξ ατόμων στην Ελλάδα – άρθρο του Βασίλη Σωτηρόπουλου στην ιστοσελίδα Heinrich Böll Stiftung, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα
- LIFO – Explainer: Τι σημαίνει να γεννιέσαι ίντερσεξ
