Το άτομο που αυτοπροσδιορίζεται ως ασέξουαλ βιώνει από ελάχιστη ως καθόλου σεξουαλική έλξη για άλλα άτομα οποιουδήποτε φύλου. Κατά συνέπεια η ανάγκη να συνάψει σχέσεις που συμπεριλαμβάνουν το σεξ είναι χαμηλή ή δεν υφίσταται καθόλου. Η ασεξουαλικότητα αναφέρεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό του ατόμου, όπως και οι όροι ετερο-, αμφι- ομοσεξουαλικότητα.
Ασέξουαλ: Όρος ομπρέλα
Η ασεξουαλικότητα σημαίνει διαφορετικά πράγματα για κάθε άτομο. Πρόκειται για όρο ομπρέλα, ο οποίος περιλαμβάνει πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις σε διαφορετικά πλαίσια. Η ασέξουαλ κατάσταση δεν βιώνεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, αλλά αποτελεί φάσμα. Πολλά ασέξουαλ άτομα δεν αισθάνονται σεξουαλική έλξη, ωστόσο μπορεί να αισθάνονται άλλους τύπους έλξης.
Μερικά παραδείγματα είναι:
- Η εμπειρία σεξουαλικής έλξης σε κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες (demisexual – ντεμισέξουαλ, greysexual), για παράδειγμα όταν το άτομο αισθανθεί βαθιά συναισθηματική σύνδεση.
- Η εμπειρία πλατωνικής φιλίας με όλα τα χαρακτηριστικά ρομαντικής σχέσης χωρίς σεξ ή σωματική εγγύτητα (χάδια, αγκαλιές).
- Η ρομαντική έλξη, όπου το άτομο επιθυμεί ρομαντική σχέση και αισθάνεται σύνδεση έξω από το φάσμα του σεξ.
- Η έλξη που πηγάζει από τις αισθήσεις, όπου το άτομο νιώθει επιθυμία να αγγίξει, να έρθει σε σωματική εγγύτητα, να αγκαλιάσει. Αυτή η έλξη μπορεί να βιώνεται γενικότερα ή και μόνο προς συγκεκριμένα άτομα.
- Η εμπειρία σεξουαλικής σχέσης χωρίς να υπάρχει η σεξουαλική έλξη ή συναισθηματική σύνδεση (sexpartners).
- Η έλξη που δημιουργείται όταν το άτομο ελκύεται από τη συνολική εμφάνιση και τον τρόπο που εκφράζεται ένα άλλο άτομο.
Libido, σεξουαλική επιθυμία, σεξουαλική έλξη
Οι ασέξουαλ άνθρωποι μπορεί να βιώνουν και σεξουαλική επιθυμία αλλά και σεξουαλική έλξη. Υπάρχουν βασικές διαφορές μεταξύ libido, επιθυμίας για σεξ και σεξουαλικής έλξης. Η λίμπιντο αναφέρεται στην επιθυμία της σεξουαλικής συνεύρεσης, της απόλαυσης και του αφήνεσθαι. Η σεξουαλική επιθυμία αναφέρεται στην επιθυμία για σεξ, είτε αυτό είναι για την απόλαυση, είτε τη διαπροσωπική σύνδεση, είτε τη σύλληψη, είτε κάτι άλλο. Τέλος η σεξουαλική έλξη συνδέεται με την ελκυστική εμφάνιση και την έλξη που πηγάζει από τη συνολική αύρα ενός συγκεκριμένου ατόμου.
Πολλοί άνθρωποι που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως ασέξουαλ έχουν χαμηλή λίμπιντο και δεν βιώνουν σεξουαλική επιθυμία. Αντίστοιχα πολλοί ασέξουαλ άνθρωποι έχουν λίμπιντο και μπορεί και να αισθανθούν σεξουαλική επιθυμία. Επίσης μπορεί να αυτοϊκανοποιούνται ή να κάνουν σεξ. Ένα ασέξουαλ άτομο μπορεί να θέλει για πολλούς λόγους να κάνει σεξ, όπως για παράδειγμα για να ικανοποιήσει τη λίμπιντο του, να κάνει παιδιά, να κάνει ικανοποιήσει τον/την σύντροφο, να δώσει και να λάβει εγγύτητα, άγγιγμα, συναισθηματική σύνδεση. Η ασεξουαλικότητα δεν σημαίνει ότι το άτομο δεν απολαμβάνει το σεξ. Απλά σημαίνει ότι δεν βιώνει πάντα ή και καθόλου σεξουαλική επιθυμία. Και αυτό είναι εντελώς υγιές και φυσιολογικό, καθώς η ασεξουαλικότητα σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Στις θεραπευτικές συνεδρίες με την ψυχολόγο διερευνά το άτομο σε ασφαλές πλαίσιο τον σεξουαλικό του προσανατολισμό .
Η ρομαντική έλξη, η ρομαντική σχέση και η μη ρομαντική σχέση
Υπάρχουν ασέξουαλ άτομα που δεν βιώνουν σεξουαλική έλξη, αλλά μπορούν να βιώσουν ρομαντική έλξη προς άτομα του ίδιου ή άλλου φύλου ή προς άτομα με διάφορα φύλα. Επίσης μπορεί να βιώσουν την επιθυμία ρομαντικής σχέσης προς άλλα ασέξουαλ ή μη ασέξουαλ άτομα. Η σεξουαλική έλξη δεν είναι το ίδιο με τη ρομαντική έλξη. Μια ρομαντική σχέση υφίσταται, όταν δεν υπάρχει η σεξουαλική έλξη και επιθυμία.
Μερικοί ασέξουαλ άνθρωποι προτιμούν τις μη ρομαντικές σχέσεις, κατά τις οποίες δεν βιώνουν ρομαντική έλξη (aromantic). Εδώ έχει προταθεί από το δίκτυο AVEN (Asexual Visibility and Education Network) ο όρος κουίρ-πλατωνική σχέση (queerplatonic), ο οποίος αναφέρεται σε συντροφική σχέση χωρίς να περιλαμβάνεται η ρομαντική έλξη. Σύμφωνα με το AVEN πρόκειται για εξίσου βαθιές σχέσεις με ισχυρούς δεσμούς σύνδεσης. Μία τέτοια σχέση μπορεί να έχει οποιοδήποτε άτομο ανεξάρτητα σεξουαλικού ή ρομαντικού προσανατολισμού.
Οι λάθος αντιλήψεις για τα ασέξουαλ άτομα
Η ασεξουαλικότητα είναι αποχή από το σεξ ή αγαμία
Υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι η ασεξουαλικότητα είναι το ίδιο με την αγαμία ή την αποχή από το σεξ. Η αποχή έχει να κάνει με τη συνειδητή απόφαση για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αποχής από τη σεξουαλική συνεύρεση. Οι λόγοι μπορεί να είναι θρησκευτικοί, σωματικοί, ψυχολογικοί, κλπ. Η αγαμία αναφέρεται στη μακρόχρονη αποχή από το σεξ και πιθανόν και από το γάμο. Υπάρχουν άνθρωποι που αποφασίζουν εφόρου ζωής να απέχουν από το σεξ και/ή το γάμο για λόγους θρησκείας, κουλτούρας, προσωπικούς ή άλλους. Η ειδοποιός διαφορά σε σχέση με την ασεξουαλικότητα είναι ότι η αγαμία και η αποχή από το σεξ είναι επιλογές του ατόμου, ενώ η ασεξουαλικότητα όχι. Για παράδειγμα ένα ασέξουαλ άτομο μπορεί να μην απέχει καθολικά από το σεξ, ενώ το άτομο που επιλέγει συνειδητή αποχή πιθανότατα βιώνει σεξουαλική έλξη.
Η ασεξουαλικότητα είναι ιατρικό ζήτημα
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι “κάτι πάει λάθος” με τα ασέξουαλ άτομα. Η ετεροκανονικότητα ορίζει και εδώ ότι όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να βιώνουν σεξουαλική έλξη. Κατά συνέπεια οι ασέξουαλ θα πρέπει να ανησυχούν, αν δεν νιώθουν την ίδια έλξη. Όμως η ασεξουαλικότητα δεν είναι ιατρικό ζήτημα ή κάτι που πρέπει να διορθωθεί. Δεν πρόκειται για γενετικό λάθος, δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου τραύματος ή κάτι παρόμοιο. Στο κάθε άτομο θα μπορούσε να υπάρξει μία ανάλογη κατάσταση ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.
Αδυναμία εύρεσης συντρόφου
Μια άλλη παρανόηση είναι το αυθαίρετο συμπέρασμα, ότι τα ασέξουαλ άτομα θα αισθανθούν σεξουαλική έλξη αρκεί να βρουν το κατάλληλο άτομο. Άρα πρόκειται για άτομα που δεν είναι σε θέση να βρουν το σωστό σύντροφο. Δεν είναι όμως αυτό η ασεξουαλικότητα. Για την ακρίβεια πολύ συχνά τα ασέξουαλ άτομα επιθυμούν ρομαντικές σχέσεις και πολλά από αυτά δημιουργούν υγιείς ρομαντικές σχέσεις. Ο ρομαντισμός δεν περιλαμβάνει απαραίτητα το σεξ, όπως και το σεξ δεν περιλαμβάνει απαραίτητα τον ρομαντισμό.
Η ασεξουαλικότητα στη σχέση
Μία ρομαντική σχέση, όπου το ένα συντρόφι είναι ασέξουαλ και το άλλο όχι, μπορεί να λειτουργήσει μια χαρά αρκεί να υπάρχει ειλικρινής και ανοιχτή επικοινωνία. Ότι δηλαδή χρειάζεται έτσι κι αλλιώς μία σχέση γενικότερα. Ένα ασέξουαλ άτομο θα θέλει να μιλήσει με τον/την σύντροφο του για το πόσο και σε τι ακριβώς είναι ανοιχτό σεξουαλικά (αν είναι), καθώς και για τα όρια που δεν θέλει να παραβιαστούν.
Ίσως ένα ζευγάρι να θέλει μια ρομαντική σχέση σε βάθος χρόνου, αλλά το ένα από τα δύο συντρόφια να βιώνει μεγαλύτερη σεξουαλική επιθυμία. Θα μπορούσε τότε να συζητηθεί το ενδεχόμενο μιας ανοιχτής σχέσης, όπου το ένα συντρόφι θα μπορεί να έχει σεξουαλικούς συντρόφους, αλλά συναισθηματικά θα υπάρχει η δέσμευση στη σχέση. Το σημαντικότερο από όλα είναι να εκφράσουν και δύο πλευρές με ειλικρίνεια τις ανάγκες τους. Όπως επίσης και να υπάρχει αμφότερη αναγνώριση ότι η σεξουαλική έλξη μπορεί να υφίσταται, μπορεί όμως και όχι. Η εικασία ότι ένα ασέξουαλ άτομο θα βιώσει ξαφνικά σεξουαλική επιθυμία είναι αυθαίρετη και αδιέξοδη.
Είναι σημαντικό να μη ξεχνάει καμία πλευρά, ότι είναι απολύτως υγιές να βιώνει ένα άτομο μεγάλη σεξουαλική επιθυμία και να θέλει να κάνει συχνά σεξ. Αν ένα τέτοιο άτομο βρίσκεται σε σχέση με ένα ασέξουαλ συντρόφι, όπου δεν υπάρχει χώρος συζήτησης για ανοιχτή σχέση, τότε ίσως πρέπει να επαναπροσδιορίσει, αν καλύπτονται οι ανάγκες του στην παρούσα σχέση ή όχι.
Αν βιώνεις άγχος ή δυσφορία εξαιτίας του προσανατολισμού σου ή δεν είσαι σίγουρο για το τι μπορεί να σημαίνει η έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας, μπορούμε στη συμβουλευτική ΛΟΑΤΚΙ+ μέσω της επιβεβαιωτικής προσέγγισης να το κουβεντιάσουμε μαζί. Μη διστάσεις να επικοινωνήσεις.
Πηγές:
Asexual – ich bin aseksuell (asexual.be)
AVEN (Asexual Visibility and Education Network)
