Έχουν γραφτεί αμέτρητα άρθρα κατά καιρούς άλλοτε υπερτονίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μία σχέση που βιώνεται από απόσταση και άλλοτε μιλώντας για τα πλεονεκτήματα αυτής. Ψυχική δοκιμασία; Ευκολία; Ένδειξη αποφυγής της δέσμευσης; Ένας τρόπος να μένει πάντα ζωντανή η σχέση; Τίποτα από όλα αυτά και όλα αυτά μαζί; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι μία και συνολική. Για το κάθε άτομο και την κάθε σχέση ισχύουν διαφορετικές συνθήκες κάθε φορά, αλλά και διαφορετικές εσωτερικές διεργασίες που συντηρούν μία σχέση εξ αποστάσεως.
Μία σχέση εξ αποστάσεως μπορεί να ορίζεται έτσι λόγω του πλαισίου. Είναι οι περίπτωση όπου οι σύντροφοι βρίσκονται σε στενή σχέση, αλλά διαμένουν σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία με σημαντική απόσταση μεταξύ τους, ώστε να μη μπορεί να υπάρχει ανά πάσα στιγμή η επιλογή του κοινού χρόνου. Π.χ. διαφορετικά μέρη διαβίωσης λόγω εργασίας, σπουδών, δεσμεύσεων άλλου τύπου. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι σύντροφοι προσπαθούν να βρίσκονται όσο συχνότερα μπορούν είτε σαββατοκύριακα είτε σε διακοπές, αργίες είτε π.χ. δουλεύοντας περισσότερο με τηλεργασία.
Οι εσωτερικές διεργασίες στη σχέση εξ αποστάσεως
Η απόφαση για να μπει ένα άτομο σε σχέση εξ αποστάσεως μπορεί να αντανακλά αντίστοιχες εσωτερικές διεργασίες σε σχέση με τη δέσμευση. Μια τέτοια σχέση μπορεί να προσφέρει ένα πλαίσιο δοκιμής, όπου οι δεσμεύσεις είναι περιορισμένες. Το άτομο νιώθει ότι αποκτά μία πρώτη εικόνα της σχέσης με μία σχετική ασφάλεια (απόσταση). Μπορεί έτσι να αποφασίσει χωρίς πίεση, αν επιθυμεί μεγαλύτερη δέσμευση ή όχι.
Μπορεί επίσης να νιώθει, ότι με αυτό τον τρόπο διασφαλίζει ένα προσωπικό αίσθημα ελευθερίας και αυτονομίας, το οποίο φοβάται ότι θα χάσει αν εμπλακεί περισσότερο στη σχέση.
Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί το άτομο να βιώνει ανασφάλεια, ως προς το πόσο επαρκές νιώθει για να δημιουργήσει μία σχέση. Επιλέγει έτσι μία σχέση εξ αποστάσεως για να μετριάσει το αίσθημα ανασφάλειας που το διακατέχει.
Τέλος, μία σχέση από απόσταση μπορεί να είναι μία συνειδητή επιλογή των συντρόφων σε ένα πλαίσιο κοινής συμφωνίας για το πόσο κοντά ή μακριά θέλουν να βρίσκονται ο ένας από τον άλλο. Τότε η σχέση μπορεί να λειτουργήσει, αφού θα είναι μια ικανοποιητική επιλογή και για τους συντρόφους.
Προκλήσεις στη σχέση εξ αποστάσεως
Ως προς το συχνό ερώτημα ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας σχέσης από απόσταση, αυτό αποτελεί μια υποκειμενική θεώρηση των εμπλεκόμενων μερών. Αυτό που ένας/μία από τους δύο μπορεί να θεωρήσει μειονέκτημα (δε μπορώ να μη σε βλέπω συχνά, μου λείπεις) για τον/την άλλο/η μπορεί να είναι πλεονέκτημα (προτιμώ την απόσταση, γιατί έτσι δεν έχουμε καθημερινές τριβές).
Μια σχέση εξ αποστάσεως έχει να αντιμετωπίσει τις ίδιες προκλήσεις όπως και μία κλασσική σχέση. Οι σύντροφοι χρειάζεται να έχουν ανοιχτό διάλογο, να μπορούν να διαφωνούν, να έχουν αμοιβαία εμπιστοσύνη, να ζούνε μία ικανοποιητική ερωτική ζωή και να τρέφουν εκτίμηση για ο/η ένας/μία για τον/την άλλο/η. Ωστόσο, υπάρχουν συγκεκριμένες μεταβλητές που κάνουν τη σχέση από απόσταση ιδιαίτερη. Οι μεταβλητές αυτές συνοψίζονται επιγραμματικά σε τρεις: τον αποχαιρετισμό, το να ζει το ζευγάρι χωριστά την καθημερινότητα και την εκ νέου συνάντηση. Οι σύντροφοι αναπτύσσουν κατά κάποιον τρόπο μία επαναλαμβανόμενη τελετουργία κατά την οποία συναντιούνται, συντονίζονται ο ένας με τον άλλο και μετά ξαναχωρίζουν. Στο διάστημα που είναι χωριστά χρειάζεται να αναπτύξουν έναν τρόπο επικοινωνίας, ώστε να νιώθουν ότι ανήκουν ο ένας στη ζωή του άλλου παρά την απόσταση. Κάθε νέα συνάντηση είναι και μία νέα πρόκληση για τη σχέση. Από τη μία είναι η πολυπόθητη συνάντηση και από την άλλη ο συναισθηματικός και χωροταξικός συντονισμός τους. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι σχέσεις εξ αποστάσεως δεν κρατάνε λιγότερο από ότι οι κλασσικές σχέσεις. Το ζητούμενο είναι αν και για πόσο μπορεί να είναι επιτυχημένο το εκάστοτε μοντέλο σχέσης.
Μπορεί να λειτουργήσει μία σχέση από απόσταση;
Η σχέση εξ αποστάσεως μπορεί σίγουρα να λειτουργήσει, αρκεί το ζευγάρι να τη διαμορφώσει έτσι ώστε να είναι ικανοποιημένες όλες οι πλευρές που συμμετέχουν. Υπάρχουν τέσσερις βασικοί πυλώνες που καθορίζουν την επιτυχία ή αποτυχία της σχέσης.
Ο πρώτος παράγοντας είναι το κίνητρο
Η ερώτηση που μπορούν να θέσουν οι σύντροφοι στους εαυτούς τους είναι: Γιατί έχουμε σχέση εξ αποστάσεως; οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες (π.χ. εργασία, σπουδές) ή υπερισχύει η επιθυμία μας για απόσταση; Επίσης χρειάζεται να διευρευνηθεί αν και οι δύο σύντροφοι βρίσκονται για τους ίδιους λόγους στη σχέση. Αν για παράδειγμα ένας από τους δύο δεν είναι ευχαριστημένος/η με το πλαίσιο και επιθυμεί κανονική συμβίωση, αυτό θα πρέπει να συζητηθεί ανοιχτά.
Ο δεύτερος παράγοντας είναι η κοινή προοπτική
Τι έχουν ορίσει ως προοπτική στη σχέση τους οι σύντροφοι; Υπάρχει ένα πλάνο ως προς το πόσο συχνά βλέπονται; Υπάρχει μία προοπτική ως προς το χρονικό διάστημα που θα βρίσκονται σε σχέση εξ αποστάσεως; Εδώ απαιτείται επίσης ανοιχτός διάλογος, καθώς μπορεί ένας ή μία από τους/τις δύο να μην επιθυμεί μόνιμη συμβίωση, ενώ η άλλη πλευρά να το επιθυμεί. Αν δεν υπάρχει η κοινή προοπτική στη σχέση, καταπατάται το ατομικό δικαίωμα της ελεύθερης απόφασης για το είδος της σχέσης που εκφράζει το κάθε άτομο.
Ο τρίτος παράγοντας είναι η ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα και πέρα από τη σχέση
Αν υπάρχει μόνο η αναμονή της συνάντησης με τον/τη σύντροφο και τίποτα άλλο, τότε η σχέση θα επιβαρύνεται με υπερβολικά πολλές προσδοκίες που δεν θα μπορούν αντικειμενικά να ικανοποιηθούν. Η επαγγελματική εξέλιξη, οι κοινωνικές συναναστροφές, οι δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο χρειάζεται να λειτουργούν εξισορροπιστικά, αλλά και να ικανοποιούν τις προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες πέρα από τη σχέση.
Ο τέταρτος παράγοντας είναι το στάδιο ζωής στο οποίο βρίσκεται το ζευγάρι
Αναλόγως το στάδιο ζωής που βρίσκεται το ζευγάρι, μπορεί να διαμορφωθούν προκλήσεις ή διευκολύνσεις στη σχέση εξ αποστάσεως. Αν για παράδειγμα υπάρχει η επιθυμία απόκτησης παιδιού, η απόσταση θα κάνει δύσκολη την πραγματοποίηση. Αν αντίθετα δεν υπάρχουν πια υποχρεώσεις άμεσης φροντίδας παιδιών, μπορούν οι σύντροφοι να βιώσουν μία σχέση εξ αποστάσεως ως αναζωογονητική έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να διαμορφώσουν την καθημερινότητα τους όπως επιθυμούν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο.
Σε πολλές περιπτώσεις, η παρέμβαση από την ψυχολόγο και σύμβουλο σχέσης/γάμου, μπορεί να αποδειχθεί αρκετά βοηθητική για την κατανόηση των αναγκών της κάθε πλευράς, εάν αυτή δεν υπάρχει ήδη.
