Ως Διπολική Διαταραχή (ή αλλιώς μανιοκατάθλιψη) ορίζεται η ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες και μεγάλης απόκλισης διακυμάνσεις της διάθεσης. Με ψυχιατρικούς όρους αναφερόμαστε σε επεισόδια μανίας (περίοδος πολύ καλής διάθεσης) και επεισόδια κατάθλιψης (περίοδος πολύ άσχημης διάθεσης), όπως και σε ψυχωτικά συμπτώματα.
Η διάγνωση της διαταραχής συναντάται στο γενικό πληθυσμό σε ποσοστό λιγότερο από 1%. Ωστόσο το ποσοστό ανεβαίνει περίπου στο 5% στις πιο ήπιες εκφάνσεις, όπως π.χ. η κυκλοθυμική διαταραχή. Παγκοσμίως 46 εκ. άνθρωποι εμφανίζουν αντίστοιχη συμπτωματολογία συνήθως κατά την περίοδο της εφηβείας. Το 76% εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα πριν από τα 21 χρόνια. Υπάρχουν δυο υποκατηγορίες στον άξονα της Διπολικής Διαταραχής, ο τύπος 1 και ο τύπος 2.
Διπολική Διαταραχή Τύπου 1 (Bipolar I)
Ο τύπος 1 εμφανίζεται πιο συχνά στον πληθυσμό. Η διάγνωση δίνεται, όταν υπάρχει έστω και ένα και μοναδικό μανιακό επεισόδιο. Κατά τη διάρκεια αυτού το άτομο μπορεί να βιώσει υπέρμετρη αύξηση της ενέργειας του, υπερβολική ευεξία ή ευερεθιστότητα. Επίσης μπορεί να παρουσιάσει καταθλιπτικά ή/και υπομανιακά ή ψυχωσικά συμπτώματα.
Διπολική Διαταραχή Τύπου 2 (Bipolar II)
Θεωρείται λανθασμένα η ελαφριά μορφή της Διπολικής Διαταραχής. Η διάγνωση δίνεται, όταν υπάρχει τουλάχιστον ένα υπομανιακό επεισόδιο και τουλάχιστον ένα έντονο ή και περισσότερα καταθλιπτικά επεισόδια. Επειδή συχνά το άτομο εμφανίζει περισσότερα καταθλιπτικά επεισόδια, μπορεί να δοθεί η λανθασμένη διάγνωση της απλής κατάθλιψης. Μεταξύ των δύο επεισοδίων συχνά τα άτομα επιστρέφουν στον καθημερινό τρόπο λειτουργίας τους.
Αιτιολογία
Στην αιτιολογία της Διπολικής Διαταραχής συγκαταλέγεται σε σχετικά μεγάλο πληθυσμιακό ποσοστό η κληρονομικότητα. Ωστόσο είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι σύνθετοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες παίζουν έναν εξίσου καταλυτικό ρόλο. Κάποια άτομα θα εκδηλώσουν τη διαταραχή, επειδή υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Σε κάποια άλλα παίζει ρόλο ο τρόπος που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος. Το σίγουρο είναι ότι μέχρι σήμερα τα αίτια παραμένουν στους επιστήμονες άγνωστα. Η πορεία της διαταραχής εμφανίζει επεισόδια που επαναλαμβάνονται με περιόδους ενδιάμεσα ανάκαμψης (ουδέτερες περίοδοι).
Τα συμπτώματα
Τα επεισόδια αλλαγής της διάθεσης δεν ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο και επιπλέον διαφοροποιούνται από άτομο σε άτομο.
Επεισόδιο Μανίας / Υπομανίας
Όλα τα παρακάτω τουλάχιστον για μία εβδομάδα:
- Ανεβασμένη (ή θυμωμένη) διάθεση
- Ανεβασμένο εγώ / αυτοπεποίθηση / μεγαλομανία
- Μειωμένη ανάγκη ύπνου
- Λογοδιάρροια / πίεση λόγου
- Υπερδιέγερση σκέψης / αδυναμία συγκέντρωσης
- Αυξημένη ενέργεια / δραστηριότητα-κοινωνικότητα / υπερδιέγερση
- Αυξημένη ενασχόληση με θετικές ή και επικίνδυνες δραστηριότητες / έλλειψη αυτοελέγχου
- Πρόβλημα λειτουργίας στον επαγγελματικό χώρο, στο κοινωνικό ή οικογενειακό περιβάλλον.
- Μειωμένη όρεξη
Επεισόδιο Κατάθλιψης
Όλα τα παρακάτω τουλάχιστον για δύο εβδομάδες:
- Κατεβασμένη, πεσμένη διάθεση / συναίσθημα θλίψης
- Ανηδονία / μείωση δραστηριοτήτων, ενδιαφέροντος / απάθεια
- Διαταραχή διατροφής / βάρους (μείωση ή αύξηση)
- Διαταραχή ύπνου (μείωση ή αύξηση)
- Διαταραχή κίνησης (μείωση ή αύξηση)
- Συνεχόμενη κούραση / έλλειψη ενέργειας
- Αδυναμία συγκέντρωσης
- Αίσθημα ενοχής, απώλεια αυτοπεποίθησης
- Ιδέες / απόπειρες αυτοκτονίας
- Πρόβλημα λειτουργίας στο επαγγελματικό, κοινωνικό ή οικογενειακό περιβάλλον
Τόσο στα επεισόδια μανίας όσο και της κατάθλιψης πρέπει να έχει αποκλεισθεί η πρόκληση από χρήση ουσιών/φαρμάκων ή άλλη ιατρική ασθένεια.
Η θεραπεία της Διπολικής Διαταραχής
Η Διπολική Διαταραχή αντιμετωπίζεται σε πρώτο επίπεδο φαρμακευτικά κυρίως σε ότι αφορά την οξεία φάση, την κατάθλιψη και τα μανιακά / ψυχωτικά επεισόδια. Ωστόσο εμφανίζεται μεγάλο ποσοστό υποτροπής παρά την ψυχοφαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί το άτομο. Καλύτερα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση υπάρχουν, όταν η αγωγή συνδυάζεται με εξειδικευμένες ψυχολογικές θεραπείες. Στο πλαίσιο αυτό ως ιδιαίτερα αποτελεσματικές έχουν αποδειχθεί η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία καθώς και η οικογενειακή θεραπεία επικεντρωμένη στη διαχείριση και πρόληψη της διαταραχής. Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις παρέχουν ένα πλαίσιο ψυχοεκπαίδευσης τόσο για το ίδια τα πάσχοντα άτομα όσο και τις οικογένειες τους. Σε νοσούντα άτομα με σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας τους προτείνονται θεραπείες πιο συνδυαστικές π.χ. με με προγράμματα ημέρας. Παρόλο που η Διπολική Διαταραχή έχει ακόμη τη φήμη μια σοβαρής ψυχικής νόσου, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι πλέον οι επικεντρωμένες στη διαταραχή ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις έχουν αλλάξει την αντίληψη γύρω από αυτή. Τα νοσούντα άτομα μπορούν πλέον να ζουν μια απόλυτα κανονική ζωή.
Αν χρειάζεσαι περισσότερες πληροφορίες δες στη σελίδα maniokatathlipsi.gr ή επικοινώνησε μέσω της ιστοσελίδας μας .
Πηγές:
– drmalliaris.com
– American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed.
Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013.
